तुंगभद्रा धरणाचे १९ वे गेट गेले वाहून

नदीपात्रातील नागरिक चिंतेत; लोकांना सुरक्षितस्थळी हलविले, तज्ञांची समिती तातडीने रवाना

बंगळुरू : कोप्पळ तालुक्यातील मुनिराबाद जवळील तुंगभद्रा जलाशयाचा १९ वा क्रस्ट गेट तुटून नदीत पडल्याने मोठ्या प्रमाणात पाणी वाहत असून, गेटची साखळी लिंक तुटल्याने नदीपात्रातील नागरिक चिंतेत आहेत. काल रात्री ११ वाजण्याच्या सुमारास तुंगभद्रा जलाशय फुटला. नदीपात्रातील नागरिकांना सावधगिरीचा इशारा देण्यात आला आहे. दरम्यान, धोका असलेल्या गावातील लोकांना सुरक्षितस्थळी हलविण्यात येत आहे.
क्रस्ट गेटमधून रात्रभर नदीत मोठ्या प्रमाणात पाणी वाहत असल्याने नदीपात्रातील शेतांमध्ये पाणी साचले आहे. काल रात्री कोप्पळ जिल्ह्याचे पालक मंत्री शिवराज तंगडगी आणि आमदार राघवेंद्र हितनल यांनी जलाशयाला भेट देऊन पाहणी केली.
यावेळी बोलताना ते म्हणाले की, १९ व्या गेटचे वास्तव शोधून त्याची दुरुस्ती करणे सध्याच्या परिस्थितीत शक्य नाही. दुरुस्ती करायची झाल्यास जलाशयातील ६५ टीएमसी पाणी काढून टाकावे लागणार आहे. १२० टीएमसी क्षमतेच्या तुंगभद्रा जलाशयातील निम्मे पाणी उपसा करण्याची गरज आहे. १६३३ फूट पाण्यात २० ते २५ फूट पाणी बाहेर काढावे लागणार आहे. १९ गेटमधून ३५ क्युसेक पाण्याचा विसर्ग सुरू असून उर्वरित ३० गेटमधून एकूण एक लाख क्युसेक पाण्याचा विसर्ग सुरू असल्याचे त्यांनी सांगितले.
ही घटना मुख्यमंत्री सिद्धरामय्या यांच्या निदर्शनास आणून दिली आहे. ते या ठिकाणी भेट देण्याचीही शक्यता आहे. जलाशयातून मोठ्या प्रमाणात पाणी रिकामे होत असल्याने पुढील उन्हाळ्यात पिण्याच्या पाण्याची समस्या निर्माण होण्याची शक्यता त्यांनी व्यक्त केली आहे.
मोठ्या प्रमाणात पाणी येत असल्याने २० फूट पाणी खाली झाल्यानंतरच गेटला काय झाले हे समजू शकेल. गेटची साखळी लिंक पूर्णपणे तुटलेली असल्याने गेट कुठे आहे हे कळत नाही. संबंधित अभियंते जलाशय बांधताना जे डिझाइनर होते त्यांच्याकडेही धरणाची ब्ल्यू प्रिंट घेऊन येत आहेत. तज्ज्ञांची आणि धरणाची रचना ब्ल्यू प्रिंट आल्यानंतर पुढील निर्णय घेतला जाईल.

लोकांना सुरक्षित स्थळी हलविले
धरणातून एकाच वेळी पाणी सोडल्यास आजूबाजूच्या गावांसाठी अडचणीचे ठरणार आहे. त्यामुळे खबरदारीचा उपाय म्हणून त्यांना सुरक्षित स्थळी हलवण्यात येत आहे. ते म्हणाले की, जिल्हाधिकाऱ्यांनी यापूर्वीच सर्वांना सावध केले आहे.
उपलब्ध माहितीनुसार २.३५ लाख क्युसेकपर्यंत पाणी सोडले जाऊ शकते. यामुळे अडचण येणार नाही. गावे बुडत नाहीत. पिकाचे काही प्रमाणात नुकसान होऊ शकते. जादा पाणी सोडल्यास नुकसान होण्याची शक्यता असल्याचे त्यांनी सांगितले.

भविष्यात पाणी टंचाईची शक्यता
पाऊस आल्याने दुष्काळाने होरपळलेल्या नागरिकांना आनंद झाला. जलाशय भरल्यामुळे या भागातील जनता साहजिकच आनंदी होती. पिकांना, माणसांना आणि पशुधनाला फायदा होईल, अशी अपेक्षा होती. मात्र क्रस्ट गेटच्या साखळी लिंकला रात्रभर गळती होत असून धरणात साठलेले प्रचंड पाणी विनाकारण सोडावे लागत असल्याने भविष्यात शेतकऱ्यांना आणखी त्रास सहन करावा लागण्याची शक्यता आहे.
६९ वर्षांपूर्वी बांधलेले धरण साखळीच्या अयोग्य देखभालीमुळे तुटले. यावेळी चांगला पाऊस झाल्याने जलाशय ओसंडून वाहत आहे. मात्र पाणी साचण्यासाठी कोणतीही खबरदारी घेतली नसल्याची टीका होत आहे.

तज्ञांच्या अहवालानंतर निष्कर्ष: शिवकुमार
तुंगभद्रा धरणाच्या गेटची दुरुस्ती करून तिन्ही राज्यांचे पाणी वाचवण्याबाबत चर्चा सुरू आहे. पाणी सोडल्याशिवाय गेटची दुरुस्ती करता येणार नाही. त्यामुळे तंत्रज्ञांच्या अहवालानंतर पुढील कारवाई केली जाईल, असे उपमुख्यमंत्री डी. के. शिवकुमार यांनी सांगितले. तुंगभद्रा जलाशयाकडे रवाना होण्यापूर्वी त्यांनी प्रसारमाध्यमांशी संवाद साधला.
धरणाचे १ ते १६ दरवाजे सीडब्ल्यूसीवारे देखरेख केले जातात. १७ ते ३२ साठी कर्नाटक सरकार जबाबदार आहे. केंद्रीय जल आयोगाने काही तंत्रज्ञही पाठवले आहेत. आम्ही कुशल तंत्रज्ञही पाठवले आहेत. शनिवारी रात्रीपासून मी फोनवर अधिकाऱ्यांच्या संपर्कात असून प्रत्येक क्षणाची माहिती घेत असल्याचे त्यांनी सांगितले.
ही अतिशय गंभीर बाब आहे. स्थानिक आणि शेतकरी काही मते सुचवत आहेत. सर्वांच्या मतांचा आदर केला जाईल. पण शेवटी तंत्रज्ञांच्या अहवालाच्या आधारे कारवाई केली जाईल, आमच्यासाठी आमच्या शेतकऱ्यांचे हित महत्त्वाचे आहे, असे शिवकुमार यांनी सांगितले.

भाजपची टीका
या घटनेबद्दल विरोधी पक्षनेते आर. अशोक यांनी चिंता व्यक्त करून सरकारच्या दुर्लक्षावर टीका केली. याबाबत सोशल मीडियावर पोस्ट करून अशोक यांनी सांगितले की, तुंगभद्रा धरणाचा १९ वा गेट चेन लिंक राज्य सरकारच्या दुर्लक्षामुळे तुटला असून नदीपात्रातील शेतकरी चिंतेत आहेत कारण धरणातून बाहेरचा प्रवाह वाढला असून एक मोठ्या प्रमाणात पाणी वाया जात आहे.
नागरिकांच्या हितापेक्षा पक्षाच्या हिताला प्राधान्य दिले जात आहे. भ्रष्टाचार, राजकीय हेराफेरी, गटबाजी, शेजारील राज्यांच्या निवडणुकांसाठी पैशाची व्यवस्था करून खात्याचे कर्तव्य बजावण्यात दुर्लक्ष असलेल्या उपमुख्यमंत्र्यांना वेळ कुठे आहे? असे अशोक यांनी चपखलपणे विचारले.