८० वर्षे वयावरील मतदारासाठी घरीच मतदानाचा पर्याय : राजीव कुमार

एकाच टप्प्यात निवडणुका घेण्याचे संकेत

बंगळूर : कर्नाटकमधील आगामी विधानसभा निवडणुकीत ८० वर्षांवरील लोकांसाठी आणि अपंगांसाठी मतदान-घरातून (व्हीएफएच) ही सुविधा सुरू केली आहे. निवडणुक आयोग प्रथमच ८० वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या लोकांना ही सुविधा देणार आहे, असे निवडणूक आयोगाने शनिवारी सांगितले. राज्यातील सर्व २२४ मतदारसंघात एकाच टप्प्यात निवडणुका घेण्याचेही त्यांनी संकेत दिले.
मुख्य निवडणूक आयुक्त राजीव कुमार यांनी येथे पत्रकारांना सांगितले की, आमची टीम फॉर्म-१२ डी घेऊन तेथे जाऊन त्यांचा मतदानाचा हक्क बजावेल. “आम्ही ८० वर्षांपेक्षा जास्त वय असलेल्यांना मतदान केंद्रावर येण्यासाठी प्रोत्साहित करत असलो तरी जे लोक या सुविधेचा लाभ घेऊ शकत नाहीत, असे ते पुढे म्हणाले.
गुप्तता पाळली जाईल आणि संपूर्ण प्रक्रियेची व्हिडिओग्राफी केली जाईल, असे कुमार यांनी स्पष्ट केले. कुमार म्हणाले, जेव्हाही घरातून मतदानासाठी (व्हीएफएच) आंदोलन होईल तेव्हा सर्व राजकीय पक्षांना सूचित केले जाईल.
अपंग लोकांसाठी, ‘सक्षम’ हे मोबाईल ऍप्लिकेशन सादर करण्यात आले आहे, ज्यावर ते लॉग इन करून मतदान करण्याची सुविधा निवडू शकतात, असे मुख्य निवडणुक आयुक्तांनी सांगितले. आणखी एक मोबाईल ऍप्लिकेशन, ‘सुविधा’ विकसित करण्यात आले आहे, जे उमेदवारांना नामनिर्देशन आणि प्रतिज्ञापत्र दाखल करण्यासाठी ऑनलाइन पोर्टल आहे.
उमेदवार सभा आणि रॅलींसाठी परवानगी मागण्यासाठी सुविधा पोर्टलचा वापर करू शकतात, असे उच्च निवडणूक अधिकाऱ्याने स्पष्ट केले. आयोगाने मतदारांच्या फायद्यासाठी नो युवर कँडिडेट (केवायसी) नावाची मोहीम देखील सुरू केली आहे.
कुमार म्हणाले, “राजकीय पक्षांनी त्यांच्या पोर्टल्स आणि सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर मतदारांना सूचित केले पाहिजे की त्यांनी गुन्हेगारी पार्श्वभूमी असलेल्या उमेदवाराची निवड का केली आणि निवडणूक लढवण्यासाठी तिकीट का दिले, असे कुमार म्हणाले.
कर्नाटक विधानसभा निवडणुकीबद्दल बोलताना, त्यांनी नमूद केले की २२४ मतदारसंघ असलेल्या राज्यात अनुसूचित जातींसाठी ३६ जागा आणि अनुसूचित जमातींसाठी १५ जागा राखीव आहेत.
२९ हजार १४१ मतदान केंद्रांवर वेबकास्टिंग केले जाईल, ते म्हणाले की १,२०० संवेदनशील मतदान केंद्रे आहेत. बहुतांश मतदान केंद्रे शाळांमध्ये असल्याने यामध्ये “कायम पाणी, वीज, शौचालय आणि रॅम्प” असतील.
या सुविधा कायमस्वरूपी असतील. निवडणुक आयोगाकडून शाळा आणि शाळेतील मुलांना ही भेट आहे,” असे कुमार म्हणाले, जे निवडणुकीच्या तयारीचा आढावा घेण्यासाठी राज्याच्या तीन दिवसांच्या दौऱ्यावर आहेत. संभाव्य निवडणुकीच्या तारखेच्या प्रश्नावर, ते म्हणाले की सध्याच्या विधानसभेचा कार्यकाळ संपत असताना २४ मे पूर्वी ते आयोजित केले जावे. राज्यात निष्पक्ष आणि पारदर्शक निवडणुका घेण्यासाठी त्यांनी अधिकृत यंत्रणांना सज्ज राहण्याचे निर्देश दिले.
ते म्हणाले की, राज्यात गेल्या दोन दिवसांपासून आम्ही बरीच माहिती गोळा केली आहे. मे २४ च्या आत नवीन सरकार स्थापन करावे लागेल. कर्नाटक राज्यात एकूण ५.२१ कोटी मतदार असल्याची माहिती त्यांनी दिली. यावेळी ग्रामीण भागात ८० टक्के मतदान अपेक्षित आहे. उमेदवारी अर्ज ऑनलाइन सादर करण्याचाही पर्याय असल्याचे त्यांनी सांगितले.
राज्यात २.६२ कोटी पुरुष मतदार आहेत, तर २.५९ कोटी महिला मतदार आहेत. याशिवाय, राज्यात १०० वर्षांवरील मतदारांची संख्या १६ हजार ७९६ आहे. गेल्या वेळी शहरी भागात मतदान कमी होते. यावेळी आम्ही मतदानाची टक्केवारी वाढवण्यासाठी कार्यवाही करणार असल्याचे त्यांनी सांगितले.
राज्यात ४ हजार ६९९ तृतीय लिंग मतदार आहेत. ९.१७ लाख युवा मतदार पहिल्यांदाच मतदान करणार आहेत. अजूनही ८० वर्षांवरील १२.१५ लाख मतदार आहेत. ५.५५ लाख दिव्यांग मतदार आहेत.
राज्यात एकूण ५८ हजार २८२ मतदान केंद्रे, २४ हजार ६३ शहरी मतदान केंद्रे आणि ३४ हजार २१९ ग्रामीण मतदान केंद्रे असतील. एक हजार ३२० मतदान केंद्रे महिलांसाठी, २२४ मतदान केंद्रे तरुणांसाठी, २२४ मतदान केंद्रे दिव्यांगांसाठी असतील. तसेच २४० मॉडेल मतदान केंद्रे असणार असल्याची माहिती त्यांनी दिली.
मतदान केंद्रांच्या माहितीसाठी ऍपची व्यवस्था करण्यात येणार आहे. ऍपमध्ये संपूर्ण माहिती उपलब्ध होणार असून बूथवर दिव्यांगांसाठी विशेष व्यवस्था करण्यात येणार आहे. कोणतीही अडचण न येता कारवाई केली जाईल. २०१३ आणि २०१८ मध्ये, बंगळूर शहरात मतदान कमी झाले होते. हा चांगला विकास नाही. या वेळी जनजागृती आणि ती वाढवण्यासाठी आवश्यक त्या उपाययोजना केल्या जातील, यावेळी बंगळुर शहरात अधिकाधिक लोक मतदान करतील, असा विश्वास आहे. २०१३ मध्ये ७१.८३ टक्के मतदान झाले होते, तर २०१८ मध्ये ७२.४ टक्के मतदान झाले होते.
२०२२-२३ च्या निवडणुकीत गुजरात, हिमाचल प्रदेश, मेघालय, नागालँड, त्रिपुरामध्ये १०२८ कोटी रुपये जप्त करण्यात आले. राज्यात २०१८-१९ मध्ये ४३ कोटी रुपयांचा मुद्देमाल जप्त करण्यात आला. त्यामुळे निवडणुकीदरम्यान पूर्ण सुरक्षा ठेवण्यात येणार आहे. विमानतळ आणि सीमाभागात सर्वत्र लक्ष ठेवण्यात येणार असल्याचे त्यांनी सांगितले.